"Mistycyzm żydowski". Część I

Swego czasu myślałam nad tym, aby napisać pracę magisterską o kabale, ale szybko mi przeszło; głównie dlatego, że był to raczej obcykany temat na uniwerku. Moja wrodzona indywidualność, popęd do robienia wszystkiego na przekór, nie pozwalała mi płynąć tym samym nurtem, co wszyscy inni. Niemniej, uczęszczałam do doktora Surzyna, którego pieszczotliwie nazywaliśmy: Suzi, na zajęcia z historii filozofii średniowiecznej, potem na filozofię żydowską, ach, szkoda słów, gdyż słowa nie wyrażą podziwu jaki miałam dla tego pana. Zna On biegle kilka języków, ile tego nie wiem, ale na pewno hebrajski, czym zjednał moje serce. Kiedyś próbowałam nauczyć się języka przodków, ale jako że jestem leniwym stworzeniem, mój ambitny plan spełzł na niczym. No cóż... Każdy ma swoje zady i walety ;] Mam nadzieję, że tematyka mojej kolejnej pracy kogoś zainteresuje, bo dotyczy wspomnianej kabały; zwłaszcza lurjańskiej. Uprzedzam tylko, że to długi tekst i będę go zamieszczać w kawałkach, a jako że przygotowywałam go z wielu ksiąg, na referat, nie mam tu zaznaczonych przypisów ani bibliografii, ale jak mniemam, większość pochodziła od Gershoma Scheloma: Mistycyzm żydowski. Polecam!

Część I

W Judaizmie występują pytania natury kosmogonicznej i kosmologicznej, są one kwestią indywidualnego pojmowania i interpretacji. Dziedziny myśli żydowskiej zajmujące się tymi problemami są to: Kabała i żydowski mistycyzm. (Ważne jest, że nie były one nauczane aż do momentu osiągnięcia przez adepta wieku lat 40, kiedy to kończyła się jego nauka Talmudu oraz Tory). Mistycyzm i doświadczenia mistyczne - stanowiły część Judaizmu od zarania jego dziejów. W Torze znaleźć można wiele przypowieści o:

- doświadczeniach mistycznych, od nawiedzeń aniołów począwszy, a na snach i wizjach proroczych skończywszy. Talmud uznaje bowiem istnienie duszy i momentu jej połączenia się z ciałem! Według tradycji żydowskiej, dusze wszystkich Żydów istniały w momencie nadania Tory, były obecne natenczas i zgodziły się na zawarcie Przymierza;

- istnieje też wiele przypowieści o miejscach podobnych do chrześcijańskiego nieba czy czyśćca,

- o wędrówce dusz bądź reinkarnacji.

W Talmudzie odnaleźć można mgliste wskazówki, wzmianki, jeżeli chodzi o istnienie szkoły myśli mistycznej, która miała być przeznaczona dla najbardziej zaawansowanych adeptów. Przekaz miał być wyłącznie ustny. W starożytnych źródłach istnieje kilka odniesień do masaseh bereishit (czynu stworzenia) oraz masaseh merkavah (pracy rydwanu z wizji Ezechiasza), dwóch głównych nurtów myśli mistycznej tamtych czasów.

W Średniowieczu, wiele z tychże nauk mistycznych zostało przeznaczonych do spisania w takich księgach jak Zohar. Wiele z tych zapisów uznanych zostało za tajne zapisy starożytne, bądź też ich przetworzenia (kompilacje). Tak jak większość gałęzi wiary żydowskiej, obszar z zakresu mistycyzmu jest jak najszerzej otwarty na wszelkie osobiste interpretacje. Niektórzy, bardziej tradycjonalni Żydzi postrzegają mistycyzm w bardzo poważnych kryteriach. Mistycyzm bowiem stanowi integralną część np. - chasydyzmu a fragmenty źródeł kabalistycznych są zwyczajnie zawarte w tradycyjnych modlitewnikach. Inni tradycjonalni Żydzi patrzą na mistycyzm nieco sceptycznie. Pewien ważny ortodoksyjny Żyd , przedstawiając przemawiającego na temat mistycyzmu żydowskiego, po prostu rzekł:

"Jest to nonsens, ale żydowski. A studiowanie czegokolwiek, co żydowskie, nawet nonsensu, jest warte naszego czasu".

Szkoła myśli mistycznej została nazwana Kabałą, od rdzenia Kuf-Bet-Lamed, oznaczającego po hebrajsku "otrzymywać, akceptować". Słowo to zazwyczaj tłumaczy się jako "tradycja". Po hebrajsku, słowo to jednak nie ma zdradliwego, negatywnego, czy złego wydźwięku, którego nabrało w języku angielskim, czy polskim. Przykładowo, słowo "cabal", oznacza w angielskim tajną grupę spiskowców, a po polsku tłumaczy się je jako spisek, zdrada. Pochodzi ono właśnie od hebrajskiego "Kaballah". Ani słowo hebrajskie ani żadna doktryna mistyczna nie implikuje niczego szatańskiego Żydom.

Kabała: doktryna niezrozumiana

Kabała jest jedną z najczęściej nierozumianych części Judaizmu. Niektórzy ludzie pochodzenia nieżydowskiego, opisywali Kabałę jako "ciemną stronę Judaizmu". Takie nieporozumienia wynikają z faktu częstych nawiązań czy przypadków zastosowań nauk mistycznych w okultyzmie i mistycyzmie nieżydowskim. Kabała była popularna pośród intelektualistów chrześcijańskich okresu Renesansu i Oświecenia, którzy usiłowali wtłaczać jej doktryny w dogmaty chrześcijańskie. Na przykład, jedno z tego typu źródeł: "Ogołocenie [Denudata] Kabały", powszechnie dostępna w księgarniach związanych z wydawnictwami ruchu new-age, oznajmia, iż Dziesięć Sefirot mają coś wspólnego z Chrześcijańską Trójcą, ponieważ czasem dzieli się je na trzy grupy. Mimo faktu, że Sefirot podzielone są na wiele grup różnej liczebności, z których część ugrupowań nachodzi na inne, tak, że ugrupowanie, do którego ono się odnosi rozumiane jest nie pod postacią Ojca, Syna i Ducha Świętego, lecz kobiety, mężczyzny i płci neutralnej, i tak dalej. Inni wyjmowali kabalistyczną symbolikę z kontekstu w celu odczytywania kart Tarota lub do użytku w innych formach przepowiadania przyszłości i magii, które nie miały wiele wspólnego z oryginalnymi tekstami nauk żydowskich. Nie pragnę sugerować, iż magia nie stanowi części Kabały. Najlepiej ukryta, zatajona część Kabały, powszechnie znana jako Kabała praktyczna wspomina o używaniu wiedzy tajemnej w celu zmieniania świata w taki sposób, który mógłby zostać nazwany magicznym. Talmud i inne źródła przypisują ponad naturalne dokonania wielu wielkim rabinom. Niektórzy rabini wymawiali imię Boga i przenikali do nieba w celu skonsultowania z Nim i aniołami ziemskich kwestii o wielkiej wadze. Pewien adept podobno stworzył sztucznego człowieka - (golema), recytując jedynie różne imiona Boga. Znacznie późniejsze przypowieści traktują o rabinie, który stworzył człowieka z gliny i ożywił go wkładając mu w jego usta skrawek papieru z zapisanym tam imieniem Boga. Jednakże ta część Kabały znana jest jedynie małej grupie ludzi, praktykowana przez grupę jeszcze mniej liczną.

Warty odnotowania jest fakt, iż wszystkie te czyny magiczne zostały dokonane poprzez Boga, ogólnie mówiąc, przez wypowiedzenie jego imion. Takie praktyki nie są jednak bardziej złe niż te cuda, które Chrześcijaństwo przypisuje Jezusowi. W zasadzie, według niektórych ludzi zainteresowanych mistycyzmem , Jezus dokonał swoich cudów korzystając z technik kabalistycznych. Pasuje to do dowodów historycznych: wielu adeptów wierzy bowiem, iż Jezus związany był z Essenistami, sektą zajmującą się mistycyzmem żydowskim.