Świat jest pełen symboli: H

1.  Habit (Szata mnisza)

Habit -- według tradycji zakonnej najczęściej symbolizuje symbol ubóstwa, poddania, wyrzeczenia się świata; jest znakiem przynależności do jakiejś społeczności religijnej. Szczególnie ważny w Chrześcijaństwie, gdzie interpretuje się go jako symboliczny związek z szatą do chrztu. Różnego rodzaje zakonów, zgromadzeń, etc, mają różnego rodzaju habity, które odnoszą się do historii tegoż zakonu, zawsze jednak są wyrazem pokory, rezygnacji z ziemskich, doczesnych przyjemności, posiadania czegokolwiek, jest to także przesłona, która odgradza "powołanego" do służby Bogu, od pokus świata laickiego, i znak dla otoczenia, że dana osoba jest czysta. Obecnie coraz częściej słyszy się o tzw. "modzie zakonnej", co z gruntu jest cyniczne i mija się z "powołaniem". Habit nie jest dobytkiem, czymś ekskluzywnym (w świeckim tego słowa znaczeniu", w czym powołany ma czuć się świetnie, nie został wymyślony do tego, aby brylować na salonach. Jest to zatem wyraźne odejście od tradycji, które prowadzi do rozluźnienia klauzuli, przysięgi skromności, a więc -- w konsekwencji -- do zatarcia różnicy pomiędzy światem laickim a duchowym.

Krzyż Salezjański

"Krzyż w zadymce" - Józef Chełmoński  ©

Swastyka - symbol szczęścia, pomyślności, Dobra z Indii

2.  Hakenkreuz (Krzyż i Swastyka "indyjska")

Krzyż ("hakenkreuz") jest to jeden z najstarszych symboli na świecie i zarazem najbardziej rozpowszechniony w wielu kulturach. Podobnie jak kwadrat, ma on udział w symbolice liczby 4 (jeśli wychodzi się z jego czterech zewnętrznych punktów); tak stał się np. symbolem czterech stron świata. Natomiast w Chinach, wiązano go -- uwzględniając jego punkt środkowy -- z liczbą 5 (i 10). Jeśli bierzmy pod uwagę tylko oba ramiona krzyża, ma on być także symbolem przenikania się dwóch przeciwstawnych dziedzin, głównie nieba i ziemi lub czasu i przestrzeni. W architekturze  przede wszystkim budowli sakralnych i całych założeń miast, układ krzyżowy odgrywa często rolę nie tylko praktyczną, krzyż grecki określa np. plan wielu kościołów romańskich gotyckich. Jak zatem rozumieć to, iż po raz pierwszy w historii, największa budowana w Polandii* - Świątynia Opatrzności Bożej, nie posiada takiego planu, lecz budowana jest na planie koła? Dotąd ołtarz zawsze stał w centralnym punkcie głównej nawy, pomiędzy odchodzącymi odeń bocznymi, krótszymi nawami, tworzącymi ramiona krzyża. Obecnie, ołtarz stoi w samym środku świątyni, wierni stoją wokół, nad ołtarzem wznosi się okrągła kopuła, w żadne sposób nie odwołująca się do europejskiej-chrześcijańskiej tradycji sakralnej. W końcu nawet Bazylika Św. Piotra w Watykanie jest zbudowana na planie krzyża - na jego szczycie, mieści się w centralnym punkcie - ołtarz. Ta tymczasem, bardziej przypomina, świątynie bliskowschodnie. Cóż to znaczy? Odpowiedzcie sobie sami.

Krzyż można również rozumieć jako znak rozdroża (miejsca, w którym krzyżują się drogi zmarłych i żywych). Dziwi zatem, że w tradycji chrześcijańskiej rozstajne drogi są od wieków objaśniane wiernym jako miejsce wypełnione złymi mocami. Tam wieszano zbrodniarzy, tam ponoć miały czaić się na wędrowców złe czarownice. Hm... Ale wracając do sedna... Istnieje wiele plemion rdzennych na świecie, które posiadają właściwe rozumienie "rozdroża", jako obejmującego cały kosmos; ludzi, duchy i bogów. W Azji pionową oś krzyża często rozumiano jako symbol sił aktywnych, przyporządkowanych niebu, a więc zasadzie męskiej, podczas gdy oś pozioma odpowiada biernym siłom wody, a więc zasadzie żeńskiej. Poza tym obie osie symbolizują zrównanie dnia z nocą i przesilenia dnia z nocą. Krzyż wpisany w krąg jest formą pośrednią między kwadratem a kręgiem i dlatego symbolicznie podkreśla w szczególności związek nieba i ziemi.

Jest to symbol punktu środkowego, wyrównania aktywności i bierności, człowieka doskonałego. Jeśli cztery ramiona krzyża wpisanego w krąg uznamy za szprychy, to otrzymamy obraz koła, a tym samym symbol słoneczny (tradycja zen i tao), który spotykamy zarówno u ludów azjatyckich, jak i u Germanów (krzyż może być symbolem słonecznym także nie wpisany w krąg. np. w Asyrii). Dalszym symbolem ognia i słońca spotykanym przede wszystkim w Azji jest krzyż łamany (swastyka). I teraz istotne: Te teksty, które twierdzą, że symbol ten istniał już u plemion germańskich -- kłamią. Jest to celowa manipulacja historią, aby oczyścić Germanów nowożytnych z posługiwania się w niewłaściwy sposób tym symbolem. Swastyka Nazistowskich Niemiec malowana była inaczej niż indyjska -- TUTAJ.

W chrześcijaństwie krzyż w skutek męczeńskiej śmierci Chrystusa, otrzymał szczególne znaczenie jako symbol cierpienia, ale także triumfu Chrystusa, a tym samym ogólnie stał się symbolem chrześcijaństwa (początkowo zresztą był stosowany z oporami, ponieważ w wyobrażeniach starożytności, śmierć na krzyżu uchodziła za niegodną. W chrześcijańskiej plastyce, krzyż pojawia się w różnorakich formach (najczęściej jako krzyż grecki i krzyż łaciński); ukrytym symbolem krzyża jest niekiedy także -- kotwica. Przy tym forma krzyża odkrywa rolę także jako gest błogosławieństwa oraz przeżegnania. 

Na symbolikę drzewa życia, wskazuje przede wszystkim bardzo stara forma krzyża rozwidlonego, w sztuce chrześcijańskiej, spotykamy także krzyż Chrystusa, wypuszczający kwiaty i liście, jako symbol pokonania śmierci. Egipski krzyż lemniskatyczny = ankh. O symbolice Axis Mundi = Drzewa Życia (także w odniesieniu do symboliki chrześcijańskiej) pisałam TUTAJ (Polecam).

"Harfa Światła" - Marcin Kołpanowicz ©

3.  Harfa (Lira)

Lira -- jest to symbol boskiej harmonii i harmonijnego związku między niebem a ziemią. Lira jest atrybutem gr. boga Apollina, jest również ogólnie rozpowszechnionym symbolem muzyki i poezji. Dźwięki liry uchodziły niejednokrotnie (np. w micie o Orfeuszu) za czarodziejskie, w szczególności za uspokajające dzikie zwierzęta, bestie i demony. W Biblii gra na harfie często pojawia się jako wyraz wdzięczności Bogu i jego pochwały.

Heban diospyros malabarica = rodzaj drzewa, z którego robi się ekskluzywne meble

Hebanowe meble

4.  Heban

Ze względu na barwę ma swój udział w symbolicznym znaczeniu -- czerni (pisałam o niej przy okazji notki "C - TUTAJ"). Zgodnie z podaniem tron boga świata podziemnego Plutona (Hades), był zbudowany z hebanu.

Symbol zjednoczenia ognia i wody z: Eleazar, Uraltes chymisches Werk, 1760 r.

5.  Heksagram

Heksagram to inaczej "Pieczęć Salomona", "Gwiazda Dawida", sześcioramienna gwiazda utworzona przez dwa nałożone na siebie lub splecione trójkąty; spotykana przede wszystkim w judaizmie i chrześcijaństwie; jeśli chodzi o islam = w stworzonych przez islamskich agentów teoriach spiskowych, określa się ów starożytny symbol w bardzo negatywnym znaczeniu, przydając mu okultystyczne znaczenie, które wymyślić mieli wyłącznie źli Żydzi-masoni, etc... Tymczasem heksagram był znany już w starożytnych Indiach, leżąc u podstaw tzw. jantry. Heksagram jest często w najszerszym sensie symbolem przenikania się świata widzialnego i niewidzialnego (podobnie jak ma to miejsce w symbolice krzyża); w hinduizmie jest symbolem złączenia joni i lingi, zjednoczenia wszystkich przeciwieństw, ponieważ składa się z podstawowych form znaków żywiołów (elementali): ognia, powietrza, wody i ziemi. Poza tym istnieją jeszcze inne spekulacje, które wychodzą z odpowiedniości poszczególnych linii lub punktów heksagramu z planetami, metalami, właściwościami, itd. Gwiazda Dawida jest w judaizmie symbolem wiary i narodowym symbolem państwa Izrael, z wieczną stolicą w Jerozolimie. C.G. Jung widzi w heksagramie symbol zjednoczenia sfery osobowej z bezosobową lub też pierwiastka męskiego (trójkąt skierowany pionowo - pierw. męski) z żeńskim (trójkąt zwrócony czubkiem do dołu). 

Hełm grecki

6.  Hełm

Hełm, co zresztą widać na pierwszy rzut oka jest uniwersalnym symbolem siły, skutecznej obrony, ochrony przed zranieniem, a niekiedy także -- niewidzialności.

7.  Hermafrodyta

Jest to symbol współistnienia lub zapośredniczenia między przeciwieństwami, jak również symbol człowieka doskonałego. W wielu religiach wyobrażano sobie bóstwo, jako istotę dwupłciową. Tak jest także w znanych nam obecnie monoteizmach, pomimo iż nikt nie zabiera w tej sprawie głosu. Duch boży jest bowiem bezpłciowy, niepojęty, jest wszystkim, a więc zarówno Ojcem i Matką. W starożytności obok Boga Ojca występowała na równi, jego ziemska emanacja - Szechina (Szekina). Platon w swej "Uczcie" przedstawia mit o pierwotnych dwupłciowych ludziach. Materia prima i kamień mądrości w alchemii, który miał powstać przez ponowne połączenie zasady męskiej i żeńskiej (po uprzednim ich rozdzieleniu), często pojawiają się na rycinach jako: Hermafrodyta (obojniak); Mercurius (Hermes) czy rebis.

8.  Hiena

W Afryce, skąd pochodzi to paskudne zwierzę, hiena jest symbolem o ambiwalentnym znaczeniu: jako żarłoczny, płochliwy padlinożerca - jest symbolem brutalności i tchórzostwa, natomiast jako zwierzę o silnym uzębieniu i rozwiniętym węchu - jest symbolem siły, wiedzy i roztropności. W sztuce średniowiecznej hiena jest symbolem skąpstwa, przede wszystkim jako łeb hieny, apokaliptycznego smoka, który symbolizuje grzechy główne.

9.  Hiperborejczycy

W starożytnych kronikach legendarny lud, który miał żyć gdzieś na dalekiej północy (poza północnym wiatrem Boreaszem; daleko na północ od Grecji!); niewyjaśnione jest w jakim stopniu wyobrażeniom tym dał początek jakiś historyczny lud. Źródła mówią jedynie, iż kraj ten zamieszkiwali płochliwi, żyjący z rolnictwa i łowiectwa ludzi, kryjący się w wysokich trawach, gęstych lasach, etc. Kraj Hiperborejczyków stawał się w micie coraz bardziej symbolem światła i szczęśliwości, do którego niekiedy usuwał się Apollo, o którym pisałam więcej -- TUTAJ. Później, przez wiele stuleci, umiejscawiano tam także utopijne państwa. 

Hipcio ;D

Egipska bogini Tawaret w postaci hipopotama, oparta na hieroglifie "opieka".

10.  Hipopotam

W Egipcie zwierzę, które ze względu na swą żarłoczność uchodziło za wcielenie złych sił, za symbol brutalności i niesprawiedliwości; w tej samej konotacji, w Biblii hipopotam był symbolem brutalnej siły, którą ujarzmić mógł tylko Bóg; natomiast samicę hipopotama czczono jako symbol płodności w postaci bogini Tawaret (Toeris), którą często przedstawiano jako wyprostowaną i ciężarną, która uchodziła za opiekunkę kobiet, zwłaszcza w połogu. Odnośnie do tej bogini ciekawe jest znalezisko z Markawasi (Peru), o którym pisałam -- TUTAJ (Polecam!).

11.  Hizop

Hizop (lekarski), zwany także "józefkiem" jest rośliną wargową o białych lub niebieskich kwiatach i aromatycznych liściach; u Żydów i w rytuale chrześcijańskim, służyła jako kropidło do pokrapiania krwią zwierząt ofiarnych lub wodą święconą, do których niekiedy dodawano hizopu, na pamiątkę męki Jezusa na krzyżu:

„Potem Jezus, wiedząc, że już wszystko się dokonało, aby wypełniło się Pismo, rzekł: „Pragnę”. A znajdowało się tam naczynie pełne octu. Nałożono więc na hizop [łodygę] gąbkę nasączoną octem i podano Mu do ust”. (J 19,28-29)

Ponieważ ta niepozorna roślina rośnie nawet na kamiennym podłożu, przeto uchodziła także za symbol pokory; jako często stosowany środek leczniczy hizop był poza tym w sztuce średniowiecza atrybutem maryjnym.

"Huśtawka" - obraz Jean-Honoré Fragonarda  ©

12.  Huśtawka

W południowo-wschodniej Azji (podobnie jak częściowo w Grecji i Hiszpanii) huśtawka pozostaje w związku z rytami płodności; ruch huśtawki zostaje przy tym powiązany ze wzrostem i zmniejszaniem się naturalnego rozwoju; być może też chodzi o wywołany huśtaniem się powiew, który zapładnia ziemię. Przede wszystkim w Indiach huśtawka symbolizuje wschód i zachód słońca, rytm pór roku i wieczne krążenie śmierci i narodzin, niekiedy też harmonijny związek nieba i ziemi, a tym samym czasami też -- tęczę i deszcz. 

  "Hercules and the Hydra" - Antonio del Pollaiolo ©

13.  Hydra

Znana także w mitologii greckiej jako "wąż lernejski", hydra była potworem w kształcie węża o licznych, najczęściej dziewięciu głowach, żyjącym na bagnach Lerny. W miejsce każdego odciętego łba, wyrastały jej dwa nowe, co czyniło walkę tę, tytaniczną. Pokonana została dopiero przez Heraklesa, który wypalał pozostałe po łbach kikuty rozpalonym polanem. Hydra jest symbolem trudności i przeszkód, które mnożą się w miarę ich pokonywania. 

____________________________________

Poprzednie części:

A,   B,   C

D,   E,   F

G