"Kabała". Część I

 

***  Muzyka Kabalistyczna ***

Rabi Jehuda Aszlag (Baal HaSulam), autor Sulama, komentarza do księgi Zohar, wyraził swoje duchowe odczucia przez słowa swoich licznych opublikowanych pism. Wśród nich napisał piosenki i skomponował melodie oparte na tych duchowych odczuciach. Muzyka sama w sobie oparta jest na sposobie, w jaki człowiek czuje w świecie duchowym. Co jest tak wyjątkowego w muzyce? Jest w niej to, że każdy może ją pojąć, nawet, jeśli nie osiągnął poziomu duchowego kompozytora. Słuchając muzyki Baal Ha Sulama, jak przekazał jego syn Rabbi Baruch Ashlag, mamy możliwość doświadczyć uczuć tych wybitnych Kabalistów.

Kabaliści osiągają dwa przeciwne stadia w duchowym: cierpienie jako rezultat oddzielenia od Stwórcy i rozkosz jako wynik zbliżenia się do Niego. Uczucie oddalenia od Stwórcy tworzy smutną muzykę, wyrażoną przez modlitwe wołającą o zbliżenie. Uczucie bliskości w stosunku do Stwórcy tworzy radosną muzykę, wyrażoną przez modlitwę dziękczynną. Dlatego też słyszymy i odczuwamy dwa różne nastroje w muzyce: tęsknotę i pragnienie zjednoczenia, gdy jest oddalenie oraz miłość i szczęście, gdy odkrywa się jedność. Dwa nastroje łącznie wyrażają zjednoczenie Kabalisty ze Stwórcą. Muzyka przemywa słuchacza we wspaniałym świetle. Nie musimy nic wiedzieć o tym przed słuchaniem tego, ponieważ jest to bez słów. Jednak jej efekt w naszych sercach jest bezpośredni i szybki. Słuchanie jej raz po razie jest wyjątkowym doświadczeniem.

Nuty skomponowane są zgodnie z regułami kabalistycznymi. Nuty są wybrane zgodnie ze sposobem, w jaki zbudowana jest dusza człowieka. Słuchacz odczuwa jak przenikają one głęboko do jego duszy bez przeszkód. Dzieje się tak z powodu bezpośredniego połączenia między naszymi duszami a korzeniami nut.

W 1996, 1998 i 2000 roku, trzy płyty CD muzyki Baal HaSulam-a i Rabasha zostały nagrane i wydane. Melodie zaprezentowane są tak, jak Rabi Michael Lajtman usłyszał je od swego Rabiego Barucha Aszlag-a, najstarszego syna, następcy drogi Baal HaSulam-a.

*** Kilka podstawowych pojęć kabały ***

ADAM KADMON (hebr. praczłowiek) - pierwsza emanacyjna forma objawiającego się Boga. Byt zbudowany ze światła i światło promieniujący. Wg kabały luriańskiej istota, której przypadła szczególnie dramatyczna rola pośrednika między Bogiem samym, a pustą przestrzenią stworzoną przez Boga dla świata, pośrednika między pustynią boskiej nieobecności, a boską myślą o kreacji. W momencie stworzenia napięcie między esencją En sof, a przestrzenią powstałą w akcie cimcum, spowodowało wewnątrz A.K. katastrofę kosmiczną rozbicia naczyń. Kosmiczny człowiek staje się miejscem dramatu, doświadcza go samym sobą. I w nim także rodzi się światło naprawy świata. Człowiek w dzisiejszej swej postaci jest dalekim echem tamtej świetlistej istoty. Dziedziczy tragizm jej natury lecz i spoczywającą na niej misję. Niedoskonały, lecz obdarzony największym z możliwych darów, darem możliwości naprawy swej natury i natury świata, staje się współpracownikiem Boga w dziele naprawy świata. [...].

ANIOŁOWIE (grec. angelos, hebr. malach - posłańcy) - posłańcy Boga lub rzecznicy spraw ludzkich, zanoszący modlitwy przed Jego oblicze. Teofania dokonująca się za ich pomocą, nie jest obarczona tremendum bezpośredniego kontaktu z Absolutem - nie ma charakteru kategorycznego imperatywu lecz stanowi rodzaj boskiej propozycji. A. stają się więc znakiem codziennej, dobroczynnej obecności Boga w życiu człowieka. W Biblii pojawiają się najczęściej w postaci ludzkiej. W lit. he(j)chalotów a. są strażnikami przejść między kolejnymi niebiosami, które mistyk musi w swej drodze do Boga pokonać. Odpowiednie formuły przejęte od aniołów strażników, czynią mistyka istotą prawie anielską. Henoch np. w swej drodze do nieba, staje się jednym z najwyższych aniołów - Metatronem. Według kabały a. zamieszkują drugi w hierarchii świat beria - kreacji (zob. cztery światy). Pełnią bardzo wyspecjalizowane role w świecie przyrody np. Ruchiel - anioł wiatru, Szalgiel - anioł śniegu, czy Matariel - anioł deszczu. Wg tradycji żyd. istnieje 70 aniołów opiekunów poszczególnych narodów świata. Michael jest rzecznikiem i patronem Izraela.

BINA (hebr. inteligencja) - trzecia sefira; ma naturę żeńską; patronuje lewej, żeńskiej kolumnie sefirotycznego drzewa Życia. Ostatnia z trzech sefir ukrytych, stanowiących domenę absolutnej boskości, poniżej niej rozpoczyna się siedem sefir budowy. B. stanowi archetyp wielości; łono świata stworzonego. Jej liczbą jest 50 - numeryczna wartość słowa kol - wszystko, całość, świat. Jej literą zaś he. W procesie kreacji, poprzez ruch w trzech kierunkach, zalążkowy punkt staje się w niej pałacem, konstytuując trójwymiarową przestrzeń. Zasiane ziarno staje się kiełkiem. Tajemne pokrewieństwo wiąże ją z najniższą sefirą malchut. Związki tych dwu sefir ujawniają w strukturze świata rolę pierwiastka żeńskiego. B. nazywa się ogniem zstępującym, gdy malchut - ogniem wstępującym. W świętym tetragramatonie JHWH (jud, he, waw, he) jest tożsama z pierwszym he, podczas gdy he drugie, oznacza sefirę malchut. Reprezentuje najwyższy punkt struktury sefirotycznej, do którego drogą modlitw i kontemplacji, za pomocą swej najwyższej duszy neszema, człowiek może dotrzeć.

CHESED (hebr. miłość) - czwarta sefira. Druga w prawej, męskiej kolumnie sefirotycznego Drzewa  Życia. Zasada partycypacji bytów w jedności; siła przyciągająca; eros kosmiczny. Jest wyrazem boskiej miłości i łaski. Imię Boga z nią związane to El. Wraz z biegunową względem niej sefirą din, współtworzy pole napięcia między wielością, a jednością wyznaczając przestrzeń dla wszystkiego, co może zaistnieć. Być,
znaczy bowiem: odnaleźć równowagę w polu tych kosmicznych biegunów. Ta potężna siła przyciągania i ujednolicania, bez równoważącej jej zasady din, spowodowałaby powrót świata do jedności, która dla nas, widzących wszystko z perspektywy stworzenia, byłaby absolutnym milczeniem i nicością. Tu, w świecie stworzonym, jedność musi bowiem pozostać tęsknotą, pamięcią o tym, co było na początku i co być może w pełniejszej formie ziści się na końcu. Mimo, iż istnienie tak silnie związane jest z równowagą porządków din i chesed, wielu kabalistów podkreśla wyższość i elementarność zasady chesed. Józef Gikatilla widzi jej początek już w keter, a istotny przejaw także w  jesod.

CHOCHMA (hebr. mądrość) - druga sefira. Zawiera w sobie zasadę istnienia; patronuje jedności świata. Jej literą jest jud, najmniejsza litera alfabetu, uosabiająca geometryczny punkt. Jej liczbą 10, liczba odpowiadająca tej literze - synonim całości. Wraz z biną, tworzy podstawowy układ biegunów: męskie - żeńskie. C. mądrość - synonim męskiego pierwiastka kosmicznego, pozostaje zawsze złączona z biną - inteligencją - istotą żeńskości. Związane z nią imię Boga Jach (JH - pierwsza dwuliterowa część tetragrammatonu JHWH), wskazuje na nierozłączność tego związku (H - jest literą sefiry bina). Gdziekolwiek pojawi się dwójnia, pierwszy krok od jedności ku wielości, zawsze obciążony cieniem groźby dualizmu dobra i zła, łagodzona będzie ogromnym, sakralnym autorytetem tej biegunowej pary.

CIMCUM (hebr. skurczenie się, wycofanie) - termin używany w kabale na oznaczenie aktu poprzedzającego stworzenie świata, polegającego na wycofaniu się Boga z siebie samego, ze swojej pełni i doskonałości, aby uczynić "miejsce" dla świata. Wyobrażenie Boga samoograniczającego się, ponoszącego dla swego stworzenia ofiarę, buduje podstawy teologii partnerstwa Boga i człowieka. Przygotowuje udział człowieka w dziele naprawy świata (zob. tikkun). Pojęcie cimcum pełni zasadniczą rolę w kabale luriańskiej, zwłaszcza w jej wersji spisanej przez Josefa ibn Tabula.

Cimcum jest ograniczeniem także w znaczeniu nałożenia więzów zasad i praw na świat nieograniczonych możliwości. Powoduje uaktywnienie się porządku din - surowego prawa (zob. sefiry), redukując bogactwo czystej potencjalności do aktu konkretnej realizacji. Akt c. konieczny dla zaistnienia świata, pozostaje jednak negatywnością. Stanowi wygnanie Boga i ten jego aspekt powtórzy się w różnych planach kreacji, spowoduje wygnanie Szechiny, rozproszenie narodu wybranego, pojawienie się na świecie cierpienia i bólu.

CZTERY ŚWIATY - podział hierarchii objawienia, stosowany przez niektórych kabalistów:

1. Olam ha-acilut (hebr. świat emanacji) - najbliższy Boga świat Jego imion, odpowiadający poziomowi sefiry keter. 

2. Olam ha-berija (hebr. świat tworzenia) - świat aniołów, odpowiadający sefirom chochma i bina.  

3. Olam ha-jecira (hebr. świat formowania) - świat archetypów świata widzialnego, odpowiadający sześciu sefirom budowy.  

4. Olam ha-asija (hebr. świat działania) - świat fizyczny, przyporządkowany sefirze malchut. W niektórych wersjach tej doktryny każdy z czterech światów składa się z pełnej liczby dziesięciu własnych sefir. Taki układ zwraca uwagę na szczególne wybrzmiewanie cech odpowiednich sefir w odpowiednich światach np. sefira najwyższa keter jest najbardziej sobą w najwyższym świecie acilut, sefira malchut w świecie najniższym asija. 

Niektórzy kabaliści wyróżniali pięć światów. W sabataizmie i frankizmie podstawową rolę odgrywał podział na dwa światy - wyższy i niższy.

DAAT (hebr. wiedza) - jedenasta sefira. Stanowi dostępny aspekt najbardziej nieuchwytnej z sefir korony - keter, jej skierowany ku stworzeniu wyrazu. Wyraża równowagę między chochmą, a biną.  Oznacza wiedzę w znaczeniu gnozy, wtajemniczenia. Jest wyrazem zdolności systemu do transgresji, przekraczania wytyczonych granic (jedenasta - a jednocześnie należąca do dziesięciu).

DEWEKUT (hebr. przyleganie) - stan bliskości duszy z Bogiem. Głównym celem modlitwy, wymówionego błogosławieństwa i wszelkich działań mist., jest powrót duszy do boskości, do miejsca skąd pochodzi, które stale na nią czeka. Wg kabalistów do stanu d. prowadzi wiele dróg, m.in. stała świadomość obecności Boga i świadomość Jego nieustającej miłości, sztuka poddania się woli boskiej lub zharmonizowanie i uzgodnienie woli ludzkiej z boską. Każde działanie, prowadzące do owego stanu ma jednocześnie charakter kosmicznej celebracji jedności. Przywraca połączenia między sefirami. Powoduje ich połączenie z Bogiem. Odnawia i oczyszcza związek Boga z Jego Imieniem. Umożliwia powrót każdego bytu z wygnania do jemu przeznaczonej Ziemi Obiecanej.

CDN...